Around Myanmar

เมื่อดวงตะวันสีหมากสุกโผล่พ้นขอบฟ้าในเช้าวันหนึ่งแห่งกาลต้นฝน พวกเรารีบสะพายเป้ใบเขื่องออกค้นหาเมืองตะนาวศรี ถนนลูกรังทอดยาวผ่านสวนปาล์มนับหมื่นไร่ว่ากันว่าเป็นของมหาเศรษฐีแห่งพม่าตอนใต้ ผ่านชุมชนชาวตะนาวศรีซึ่งมีสำเนียงผิดแผกจากคนย่างกุ้งและผ่านชุมชนชาวไทยพลัดถิ่นที่หมู่บ้านสิงขร เราแวะคุยกับคุณยายท่านหนึ่ง ตะแกเล่าว่าอยู่ที่นี่มานานแล้วนับตั้งแต่เกิดและแถบแถวนี้ก็มีชุมชนชาวไทยพลัดถิ่นหลายหมู่บ้าน เช่น หมู่บ้านแหลมญวน หมู่บ้านทองหลาง หมู่บ้านลำปะเทง หมู่บ้านมุโพรง และหมู่บ้านสองช่อง เป็นต้น ชาวไทยพลัดถิ่นเหล่านี้มีวัฒนธรรมและประเพณีเหมือนคนไทยปักษ์ใต้ ตัวอาคารบ้านเรือนของคนไทยพลัดถิ่นจะเป็นรูปทรงสี่เหลี่ยมผืนผ้ายกพื้นสูงและใต้ถุนบ้านมีแคร่สำหรับนั่งเล่นและรับแขก คุณยายพูดภาษาไทยด้วยสำเนียงคล้ายคนไทยปักษ์ใต้ ยิ้มแย้มแจ่มใส อัธยาศัยดีมาก  การได้แวะเยี่ยมเยียนคุณยายครั้งนี้ทำให้ผมรู้สึกสัมผัสได้ถึงอดีตบางอย่างของสังคมไทยที่เมื่อกระหวัดถึงทีไรก็สุขใจขึ้นมาทุกครั้ง สังคมที่เต็มไปด้วย ความเอื้ออาทร มีความสัมพันธ์กันแบบพี่น้อง และก็อยู่ร่วมกันอย่างมีความสุข ไม่มีความขัดแย้ง เอารัดเอาเปรียบก

 ทวายเป็นเมืองหลวงของเขตตะนาวศรี ส่วนมะริดเป็นเมืองเศรษฐกิจที่สำคัญที่สุดของเขตตะนาวศรี (Tanintharyi Division) เพราะที่นี่มีโรงงานอุตสาหกรรมมากมายและเป็นเมืองท่าที่มีความสำคัญมาตั้งแต่คริสศตวรรษที่ 16 เพราะเป็นศูนย์กลางค้าขายทางทะเลสำหรับชาวยุโรปที่ต้องการส่งสินค้าต่อไปยังอยุธยา นอกจากนั้นมะริดยังเป็นเมืองที่มีชื่อเสียงในด้านการผลิตไข่มุก รังนก อาหารทะเลแห้ง และกะปิ ว่ากันว่า กะปิที่มะริดอร่อยที่สุดในประเทศพม่า สมัยก่อนโน้นการจะเดินทางมาที่ทวายและมะริด จะต้องขออนุญาตจากทางรัฐบาลก่อน ไม่เฉพาะชาวต่างชาติเท่านั้นแต่รวมถึงคนพม่าด้วยเช่นกันเพราะเขตนี้อยู่ในพื้นที่สีแดงที่มีความขัดแย้งทางทหารอยู่  ปัจจุบันการเดินทางจากทวายไปมะริดสะดวกสบายมากขึ้นเพราะถนนหนทางทะลุทะลวงถึงกันหมดแล้วและทางรัฐบาลยกเลิกพื้นที่หวงห้าม (Restricted Areas) มาตั้งแต่ปีค.ศ. 2013 จากทวายสู่มะริดเราสามารถนั่งรถโดยสารที่บขส.ทวายในราคาคนละ 12,000 – 15,000 จ๊าต (ประมาณ 350-500 บาท) มีทั้งแบบรถบัสและรถตู้ ระยะทางจากทวายไปมะริดประมาณ 236 กิโลเมตร ถนนลาดยางและขยายกว้างขึ้นกว่าแต่ก่อน ผ่านสวนหมาก สวนปาล์ม อันแสนร่มรื

     โครงการท่าเรือน้ำลึกทวายทำให้นักเดินทางสะพายเป้อย่างผมอยากออกค้นหาเมืองทวาย เมืองประวัติศาสตร์ที่ผมได้ยินได้ฟังผู้ใหญ่เล่ามาตั้งแต่เด็ก การเดินทางจากด่านพุน้ำร้อนสู่เมืองทวายด้วยระยะทางประมาณ 140 กิโลเมตร แต่ใช้เวลาเดินทางถึง 5 ชั่วโมงนั้น บ่งบอกถึงเส้นทางที่ยังไม่สมบูรณ์ ถนนแบ่งออกเป็นสองช่วง ช่วงแรกเป็นถนนลูกรังวิ่งผ่านป่าตะนาวศรี หมู่บ้านชาวกะเหรี่ยงและแม่น้ำตะนาวศรี และช่วงที่สองเป็นถนนลาดยาง แต่ก็เป็นลาดยางแบบพม่าที่ไม่เรียบและไม่กว้างสักเท่าไหร่ ถนนคดเคี้ยวไปตามเนินเขา นับโค้งได้สูสีไม่แพ้เส้นทางสู่แม่ฮ่องสอน แต่ความสุขของการเดินทางก็คือเส้นทางที่เราผ่านไป ถนนช่วงที่สองเริ่มเห็นหมู่บ้านและชุมชนชาวพม่ามากขึ้นซึ่งคนที่นี่เรียกตัวเองว่า ‘ ทะแว ’ สังเกตได้จากตัวอาคารบ้านเรือนของชาวทะแวที่จะมีหอนัตหรือหิ้งพระยื่นออกมาจากตัวบ้านตามความเชื่อที่ว่า สิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือนัตนั้นจะไม่อยู่ร่วมชายคาเดียวกับปุถุชนคนธรรมดาซึ่งยังมีกิเลสอยู่ ดังนั้นจึงต้องทำแยกออกมาต่างหาก ส่วนบ้านชาวกะเหรี่ยงนั้นจะไม่ค่อยเห็นหรือไม่มีให้เห็นเลยก็ว่าได้เพราะชาวกะเหรี่ยงเขตนี้ส่วนใหญ่นับถือศาสนาคริสต์ สัง